Kompostowanie to jeden z najskuteczniejszych sposobów na ograniczenie ilości odpadów i jednocześnie wzbogacenie gleby w naszym ogrodzie. Coraz więcej osób decyduje się na ten ekologiczny krok, tworząc własne pryzmy kompostowe lub korzystając z dedykowanych kompostowników. Jednak, aby proces kompostowania przebiegał prawidłowo i przynosił oczekiwane rezultaty, kluczowe jest zrozumienie, jakie materiały możemy do niego dodawać, a jakich bezwzględnie unikać.

Materiały “zielone” – azotowe źródło energii dla kompostu

Podstawą zdrowego kompostu są materiały bogate w azot, często nazywane “materiałami zielonymi”. Ich dodatek jest niezbędny do aktywacji procesów rozkładu i zapewnienia odpowiedniej wilgotności kompostowanej masy. Do tej grupy zaliczamy przede wszystkim:

• Skoszona trawa: Jest to jedno z najpopularniejszych i najłatwiej dostępnych materiałów. Należy jednak pamiętać, aby nie dodawać jej zbyt grubej warstwy naraz, ponieważ może to prowadzić do gnicia i nieprzyjemnego zapachu. Najlepiej mieszać ją z innymi, bardziej suchymi odpadkami.
• Resztki warzyw i owoców: Obierki, ogryzki, zepsute owoce i warzywa to doskonałe źródło azotu. Unikaj jednak dodawania bardzo tłustych resztek, takich jak na przykład pozostałości po smażeniu mięsa.
• Fusy z kawy i herbaty: Zarówno fusy z ekspresów, jak i z torebek herbacianych, są cennym dodatkiem do kompostu. Dostarczają one nie tylko azotu, ale także cennych mikroelementów.
• Świeże chwasty: Zielone części chwastów, pozbawione nasion, mogą być kompostowane. Pomaga to w eliminacji chwastów z naszego ogrodu.

Materiały “brązowe” – źródło węgla i struktury

Równie ważne jak materiały zielone, są te bogate w węgiel, czyli “materiały brązowe”. Odpowiadają one za strukturę kompostu, zapewniając odpowiednią cyrkulację powietrza i zapobiegając nadmiernemu zagęszczeniu masy. Do tej grupy należą:

• Suche liście: Opadłe liście drzew, szczególnie te z drzew liściastych, są doskonałym materiałem uzupełniającym. Zapewniają one węgiel i pomagają w napowietrzaniu kompostu.
• Trochę i zrębki: Pochodzące z nieimpregnowanego drewna, trociny i drobne zrębki mogą być dodawane w umiarkowanych ilościach. Ważne, aby były to materiały pochodzące z naturalnego drewna, bez dodatków chemicznych.
• Papier i tektura: Niepowlekany papier, kartony po jajkach, rolki po papierze toaletowym – wszystko to może trafić do kompostu. Należy jednak unikać papierów zadrukowanych kolorowymi farbami, które mogą zawierać szkodliwe substancje.
• Słoma i siano: Suche łodygi roślin, słoma po zbiorach czy siano stanowią świetne uzupełnienie warstwy brązowej, dodając jej lekkości i ułatwiając przepływ powietrza.

Czego absolutnie nie wolno wrzucać do kompostu?

Istnieje szereg materiałów, których obecność w kompoście może znacznie utrudnić proces rozkładu, a nawet doprowadzić do powstania szkodliwych substancji lub przyciągnąć niepożądane szkodniki. Bezwzględnie należy unikać dodawania:

• Mięsa, kości i produktów mlecznych: Te organiczne odpady przyciągają gryzonie i inne zwierzęta, a także mogą wydzielać nieprzyjemne zapachy i sprzyjać rozwojowi bakterii chorobotwórczych.
• Tłuszczów, olejów i tłustych potraw: Podobnie jak mięso, tłuszcze spowalniają proces kompostowania, tworzą nieprzepuszczalną warstwę i mogą powodować gnicie.
• Chorych roślin: Rośliny zaatakowane przez choroby grzybowe lub wirusowe mogą przenieść patogeny do gotowego kompostu, a następnie do gleby w ogrodzie.
• Chwastów z nasionami lub korzeniami: Wrzucanie chwastów z dojrzałymi nasionami lub długimi korzeniami może spowodować ich rozmnożenie się w kompoście, a następnie w ogrodzie.
• Odchodów zwierząt domowych: Odchody psów i kotów mogą zawierać pasożyty i bakterie niebezpieczne dla człowieka.
• Materiałów syntetycznych: Plastik, szkło, metale, tekstylia syntetyczne – te materiały nie ulegają rozkładowi w procesie kompostowania i jedynie zanieczyszczają kompost.
• Popiołu z węgla kamiennego: Popiół z węgla kamiennego zawiera metale ciężkie i inne szkodliwe substancje, które mogą zaszkodzić roślinom. Popiół drzewny, pochodzący z naturalnego drewna, jest dopuszczalny w niewielkich ilościach.
• Gazet i czasopism z kolorowym drukiem: Farby drukarskie mogą zawierać szkodliwe związki chemiczne.

Jak osiągnąć idealny stosunek materiałów?

Kluczem do sukcesu w kompostowaniu jest utrzymanie odpowiedniego stosunku materiałów zielonych do brązowych. Ogólna zasada mówi o proporcji około 1:2 lub 1:3 (materiałów zielonych do brązowych). Taki balans zapewnia optymalne warunki do pracy mikroorganizmów, które odpowiadają za rozkład organicznych resztek. Nadmiar materiałów zielonych może prowadzić do gnicia i nieprzyjemnego zapachu, podczas gdy zbyt duża ilość materiałów brązowych spowolni proces rozkładu. Regularne mieszanie i napowietrzanie kompostu również jest kluczowe dla jego prawidłowego przebiegu. Pamiętajmy, że cierpliwość i obserwacja są najlepszymi doradcami w procesie tworzenia wartościowego, naturalnego nawozu.